Lisk to jeden z projektów blockchain, których głównym celem jest umożliwienie tworzenia efektywnych aplikacji opartych o blockchain. Aktualnie termin “Lisk” może być użyty do opisu blockchaina Lisk Core (z natywną kryptowalutą LSK), jak i do opisu SDK dedykowanego tworzeniu aplikacji blockchain. Projekt rozwijany jest już od kilku lat, ale wersja Alpha SDK (narzędzi dla developerów) jest całkiem świeża.
Przejdźmy pokrótce przez historię projektu Lisk oraz sprawdźmy w jakim miejscu projekt znajduje się obecnie.

Geneza Liska

Lisk powstał w 2016 roku, jego pomysłodawcami byli Max Kordek i Oliver Beddowes. Głównymi założeniami projektu były (z dokumentu whitepaper):

# 1. Czym jest Lisk?

Lisk to platforma następnej generacji, która umożliwia tworzenie i dystrybucję zdecentralizowanych aplikacji opartych o język JavaScript wykorzystując łatwy i w pełni zdecentralizowany ekosystem. Dzięki Lisk’owi twórcy aplikacji mogą budować, publikować, dystrybuować i monetyzować aplikacje oparte o własną kryptowalutę, które wykorzystują spersonalizowany blockchain, inteligentne kontrakty, chmurę obliczeniową i węzły przetwarzające; wszystko dostarczone przez jedno rozwiązanie.

Lisk znany jest w świecie krypto jako projekt z dobrym marketingiem. Można to rozpatrywać z dwóch perspektyw: tej dobrej i tej gorszej.

Dobrze wiadomym faktem jest to, że w trakcie minionej krypto-bańki, projekty blockchainowe nie zwracały dużej uwagi na ogólnie pojęty marketing. Jest to prawdą zwłaszcza, jesli mówimy o projektach dedykowanych dla twórców zdecentralizowanego oprogramowania (czyli wszystkich projektów inspirowanych Ethereum). To co było istotne podczas wczesnych ICO to whitepaper (dokument prezentujący zwłaszcza założenia technologiczne projektu). Lisk nie różnił się znacząco od schematu w początkowym czasie, natomiast to co go różni od wielu innych projektów to fakt, że dokonał zwrotu w pewnym momencie. Lisk od początku był jednym z projektów, które skupiały się na potencjalnych słabościach Ethereum w tamtym czasie – jego skalowalności. Obietnica złożona przez projekt Lisk w formie sidechainów (bocznych łańcuchów) pozwoliła uzyskać projektów atencję oraz środki od inwestorów z całego świata. Diagram poniżej pokazuje jak zmieniała się cena tokena LSK na przestrzeni kilku lat:

ICO Liska odbyło sie w 2016 roku. Zaraz po zakończeniu ICO cena tokenu LSK była stosunkowo niska i stabilna. Zwiększone zainteresowanie projektem zaczęło się pod koniec 2017 roku i miało swój ekstremalny szczyt na początku 2018 roku, kiedy to cena tokenu LSK przekroczyła 32$. Jak wspomniałem wcześniej Lisk znany jest z dobrego marketingu. Ekstremalnie wysoka cena tokenu LSK była między innymi rezultatem wydarzenia jakie Lisk zorganizował w Berlinie. Prototypy i pierwsze rezultaty pracy – tego spodziewali się wszyscy zainteresowani i zaangażowani (głównie pieniężnie) w projekt. Wydarzenie o nazwie Lisk Relaunch odbyło się 20.02.2018 w Berlinie. Tutaj można obejrzeć nagranie z tego wydarzenia. Oczekiwania były duże, ale rozczarowanie było jeszcze większe. Okazało się, że gotowego produktu nie ma i jeszcze długo nie będzie. Podczas wydarzenia ogłoszono rebranding – czyli gruntowną przebudowę marki – elementów takich jak logo, kolorostyka. Wspomniano także o długofalowej wizji i planach. Efektem tego był bardzo drastyczny spadek ceny tokenu LSK, co można zobaczyć na wykresie. Cena na przestrzeni następnych miesięcy spadała do zaledwie kilku dolarów.

To bardzo skrócona historia projektu Lisk. Obecnie mijają mniej więcej 2 lata od wydarzenia w Berlinie. Niedawno pojawiło się AlphaSDK, czyli wczesna wersja produktu Lisk. To czas kiedy początkowe założenia i pomysły mogą skonfrontować się z oczekiwaniami rynku i społeczności.

Ekosystem Lisk

Rzućmy okiem na obecny stan ekosystemu Lisk. Nie chcę omawiać tutaj kryptowaluty LSK, którą oczywiście Lisk posiada, tak jak większość otwartych projektów blockchain. Dokonajmy przeglądu części ekosystemu Lisk. Mówiąc “część” mam na myśli produkt projektu Lisk, który kolektywnie składa się na “Lisk blockchain”.

Lisk Core – dla operatorów węzłów (“górników” w uproszczeniu), developerów

Lisk Core to oprogramowanie węzła blockchain. Węzły tworzą sieć blockchain. Każdy kto chciałby stać się częścią sieci Lisk musi uruchomić instancję Lisk Core. Lisk oparty jest o algorytm konsensusu zwany Delegated-Proof-Of-Stake (po polsku można to przetłumaczyć jako zdelegowany dowód stawki). Oznacza to, że samo uruchomienie i skonfigurowanie węzła nie oznacza od razu udział w generowaniu blockchaina (tworzeniu bloków), tak jakby to przynajmniej w teorii miało miejsce w wypadku Bitcoina (opartego o PoW). Niemniej jednak uruchomienie węzła pozwoli chociażby na pobranie danych aktualnego blockchaina na własną maszynę.

Lisk Wallet – dla wszystkich użytkowników (dla posiadaczy tokenu LSK)

Lisk Wallet to portfel dla posiadaczy tokenów LSK, dedykowany operacjom związanym z tym tokenem. W większości projektów blockchainowych idea portfela to coś więcej niż tylko zarządzanie natywną kryptowalutą. Portfel obejmuje zazwyczaj funkcjonalności specyficzne dla danego projektu i związane z możliwościami jego protofkołu – np. w przypadku Liska będą to funkcjonalności wyboru delegatów (delegaci tworzą nowe bloki). W przyszłości aplikacja portfela będzie prawdopodobnie posiadać funkcje związane z aplikacjami opartymi o blockchain Lisk.

Lisk SDK to ogólne pojęcie opisujące produkty Lisk (biblioteki oprogramowania i narzędzia) dedykowane rozwijaniu aplikacji opartych o blockchain Lisk.

Lisk Framework (SDK) – dla developerów

Lisk Framework to biblioteka API zawierająca funkcjonalności dedykowanie tworzeniu aplikacji opartych o Lisk’a. Zawiera moduły (gotowy do wykorzystania kod), które są odpowiedzialne za dostarczenie podstawowych funkcjonalności aplikacji blockchain: wysyłanie transakcji, połączenie z siecią, interakcja z węzłem blockchain itp. Warto zwrócić uwagę na to, że Lisk to nie jest klasyczna platforma blockchain, gdzie programiści tworzą tylko inteligentne kontrakty (smart contracts). Aplikacje oparte o Liska w założeniu mają być czymś więcej niż tylko inteligentnym kontraktem. W klasycznej relacji oprogramowania Klient – Serwer, Lisk Framework dostarcza funkcjonalności strony serwerowej. Jest czymś w postaci bloków bazowych dla budowy backendu aplikacji opartej o Liska.

Lisk Elements (SDK) – dla developerów

Lisk Elements dostarcza API dla interakcji z blockchainem. Podobnie jak Framework, z tą różnicą że w relacji Klient – Serwer, Lisk Elements to funkcjonalności strony klienckiej. Biblioteka obejmuje funkcje takie jak kryptografia, transakcje, p2p, itp.

Lisk Commander (SDK tool) – dla developerów, delegatów, opartorów węzłów

Lisk Commander to narzędzie linii poleceń (konsolowe) dedykowane głównie dla programistów budujących aplikacje w oparciu o Lisk. Zawiera funkcjonalności związane z zarządzaniem węzłem sieci (komunikację z Lisk Core – wysyłanie transakcji, pobieranie delegatów) oraz wiele innych ułatwiających pracę z Lisk np. pobieranie bloków, zarządzanie kontami użytkowników.

Inne

Powyższe produkty Lisk: Core, Wallet, Framework, Elements, Commander to konkretne elementy aktualnego słownika Lisk. Istnieją w formie konkretnych, rozwijanych projektów ekosystemu Lisk. Lisk to nie tylko te produkty. Ekipa Liska aktywnie propaguję wiedzę o projekcie (ale też o blockchain ogólnie) przez blog, kanał YouTube, czy własną stronę internetową. Był czas, w którym Lisk wspominał o Akademii Lisk (Lisk Academy) – pomysł miał obejmować platformę agregującą wiedzę o technologii blockchain. Aktualnie nie mogę znaleźć informacji o tej inicjatywie, dlatego nie wymieniłem jej jako konkretny produkt.

Podsumowanie

Lisk narodził się podczas boomu na kryptowaluty i blockchain. Jest produktem przeznaczonym dla twórców aplikacji opartych o blockchain. W założeniu ma dostarczać wszystko co konieczne do stworzenia zdecentralizowanych aplikacji opartych właśnie o protokół Lisk. Obecna wersja AlphaSDK rzuca trochę światła na konkretne możliwości wykorzystania tej technoloii. W następnych artykułach przyjrzę się Liskowi od środka: jak jest zbudowany, jakie ma założenia technicznie, jak go używać.

Dla mnie to interesujący, ale zagadkowy projekt. Co Ty o tym myślisz? Planujesz zainwestować w projekt Lisk albo nawet wykorzystać go? Daj znać w komentarzu.