Obligacje skarbowe - czym są i jak działa rentowność?

Gdy na rynkach finansowych zaczyna się panika, zwykle pojawia się naturalny ruch inwestorów: wszyscy nagle chcą bezpieczeństwa. W praktyce oznacza to zamianę, konwersję ryzykownych aktywów — takich jak akcje, krypto, fundusze ETF czy nieruchomości — na gotówkę lub instrumenty uznawane za „bezpieczne przystanie”. A co jest bezpieczne? Najczęściej jest to dolar amerykański oraz obligacje skarbowe (głównie USA).

W 2025 sytuacja jest dziwna: akcje spadają, ale rentowność obligacji amerykańskich rośnie. Zwykle rentowność obligacji spada w takich scenariuszach. Co się dzieje?

W tym artykule wyjaśniam:

• czym jest obligacja,
• czym jest rentowność obligacji,
• jak mechanizmy rynkowe wpływają na ceny obligacji i ich rentowności,
• dlaczego w 2025 rynek zachowuje się inaczej, niż zwykle.

Czym jest rentowność obligacji?

Obligacja to dług. Jeśli kupujesz obligację USA, to w praktyce pożyczasz pieniądze rządowi Stanów Zjednoczonych, który zobowiązuje się:

• oddać Ci pełną kwotę (tzw. nominał) w dniu wykupu — np. za 2, 5 czy 10 lat. Takie też funkcjonują obligacje na rynku, tzw. "5 latki", "10 latki" itp.
• wypłacać Ci odsetki (tzw. kupony) w ustalonym rytmie — np. co rok. Nie działa tutaj automatyczny procent składany, a więc odsetki są stałe, od kwoty nominału. Wypłacane odsetki nie są więc ponownie inwestowane (jak np. na koncie oszczędnościowym).

Taka obligacja, kupiona bezpośrednio od rządu za 100 USD, daje 5% rocznej stopy zwrotu. To właśnie rentowność – czyli ile realnie zarabiasz z takiej inwestycji, w ujęciu procentowym.

Rynek wtórny - giełdowy

Obligacje możesz kupić nie tylko w dniu emisji bezpośrednio od "rządu". Można nimi handlować na rynku wtórnym, zupełnie jak akcjami. Ich cena rynkowa zmienia się w czasie, bo inwestorzy handlują.

Przykład:

• Inwestor kupuje obligację z kuponem 5% za 100 USD.
• Po jakimś czasie wystawia ją na sprzedaż - za 90 USD
• Nowy nabywca kupuje ją za 90 USD.

Jak kupno po mniejszej cenie wpłynie na zwrot z inwestycji nowego właściciela obligacji. Nowy inwestor nadal otrzyma 5 USD rocznie, bo kupon jest przypisany do obligacji, nie do ceny zakupu. Jednak skoro skoro zapłacił tylko 90 USD, to jego rentowność jest wyższa niż 5%.

Jak spadająca cena obligacji podnosi rentowność?

Zależność jest następująca: 📉 Cena obligacji spada → 📈 Rentowność rośnie

Dlaczego? Bo inwestor płaci dzisiaj mniej (np. 90 USD) za prawo do otrzymania nominalej kwoty obligacji w przyszłości (100 USD). Dla obligacji kupionej za 90 USD, z kuponem 5 USD rocznie:

• Current yield (bieżąca rentowność) = 5 USD / 90 USD = 5,56%
• A rentowność do wykupu (YTM) będzie jeszcze wyższa, bo oprócz odsetek zarabiamy też na tym, że rząd USA odda 100 USD, mimo że kupiliśmy obligację za 90 USD.

Dlaczego więc w 2025 obligacje tanieją, a ich rentowność rośnie?

To ciekawy przypadek, bo zwykle mechanizm rynkowy jest inny. Standardowy scenariusz wygląda tak: 📉 Spadają akcje → 📈 Rośnie popyt na obligacje, bo inwestorzy szukają bezpieczeństwa → 📈 Ich cena rośnie - rosnący popyt zwiększa cenę → 📉 Rentowność spada, ze względu na wyższą cenę zakupu obligacji. Ale teraz mamy coś odwrotnego: Akcje spadają, a obligacje również są sprzedawane – ich ceny lecą w dół, a rentowność rośnie. Co się więc dzieje?

Jednym z czynników tego zachowania w 2025 są najprawdopodobniej zagraniczni inwestorzy, tacy jak Chiny, którzy zaczynają masowo wyprzedawać amerykańskie obligacje. Powód? Głównie chodzi o:

• Napięcia geopolityczne, m.in. wojny handlowe i cła wprowadzone przez Trumpa.
• Chęć zmniejszenia zależności od dolara przez Chiny,

Efekt?

• Wzrost podaży obligacji na rynku,
• Spadek cen obligacji,
• Wzrost rentowności obligacji.

I choć wielu inwestorów szuka bezpieczeństwa kupując obligacje (teoretycznie zmniejszając rentowność), to równolegle są też duzi gracze, którzy zwiększają presję sprzedażową (zwiększając rentowność). Obecna sytuacja wskazuje na to, że sprzedający są silniejsi.

Podsumowanie

Czy wysoka rentowność obligacji to dobry moment na zakup? To zależy. Z punktu widzenia inwestora długoterminowego:

• Wysoka rentowność to lepszy moment na zakup obligacji, niż gdy rentowność jest niska. To oczywiste. Strategia jednak zależy od sytuacji rynkowej i innych alternatyw inwestycyjnych w danym czasie.
• Obligacje to bezpieczna inwestycja, zwłaszcza atrakcyjna w czasach niepewności gospodarczej i zawirowań na rynku. Dłużnikiem jest rząd. Możesz zbudować portfel dający solidne, przewidywalne zwroty — np. 4,5–5% rocznie w USD.